Թմրամոլության բուժումը ներառում է մի քանի փուլ ՝ դետոքսիկացիա, վերականգնում, հետվերականգնողական փուլը և սոցիալականացում: Միայն բուժման միջոցառումների ամբողջ շարքը կօգնի թմրամոլին կայուն և երկարաժամկետ ռեմիսիայի բերել: Միևնույն ժամանակ, կարևոր է պահպանել անընդհատության և փուլայինության սկզբունքները:
Փուլային վերականգնում
Դետոքսիկացիայի փուլ, զրկանքի ախտանիշի հետո նաև հիմնական գանգատների թեթևացում:
Թերապիայի առաջին փուլի էությունը թունավոր թմրանյութերի և դրանց արտադրանքից օրգանիզմի մաքրումն է: Նաև հոգեակտիվ նյութերի օգտագործման կտրուկ դադարեցմամբ առաջանում է զրկանքի համախտանիշ, որը տեղի է ունենում ծանր սոմատիկ և հոգեկան ախտանիշներով։ Այս դեպքում գործողությունները ուղղված կլինեն զրկանքի համախտանիշների դադարեցմանը կամ հեռացման ախտանիշների թեթևացմանը: Բացի դետոքսիկացիայից, թմրամոլի մարմինը վերականգնման կարիք ունի, ուստի նարկոլոգը կարող է դեղեր նշանակել, որոնք նպաստում են սրտի, լյարդի և այլ ներքին օրգանների աշխատանքին: Դետոքսիկացումը նախընտրելի է իրականացնել շուրջորյա ստացիոնարում, քանի որ ծանր թունավորումը և հեռացման ախտանիշները կարող են հանգեցնել կյանքին սպառնացող վիճակների:
Թմրամոլների վերականգնման ծրագրեր
Երբ սուր շրջանը դադարում է, և ծանր ֆիզիկական ախտանիշները վերանում են, բուժումը տեղափոխվում է վերականգնողական փուլ: Այն ներառում է աշխատանք հոգեկանի հետ՝ հույզեր, զգացմունքներ, վերաբերմունք, վարք, ինքնագնահատական: Վերականգնումը կարող է իրականացվել անհատական և խմբակային սեանսների միջոցով հոգեթերապևտի կամ կլինիկական հոգեբանի հետ: Փուլը ներառում է նաև աշխատանք, ստեղծագործելը, սպորտը, ակտիվ հանգստը և վերականգնողական հատուկ ծրագրեր, որոնց կանդրադառնանք ստորև։
Սոցիալականացում
Բացասական համոզմունքները փոխվելուց և վարքագծի նոր տեսակները ձևավորվելուց հետո ռեաբիլիտատորը պետք է սովորի սթափ ապրել հասարակության մեջ: Ի վերջո, կախվածության հետ նա առաջին հերթին կորցնում է կապը հասարակության հետ։ Հոգեթերապևտիկ սեանսների և հատուկ ծրագրերի դասերի օգնությամբ թմրամոլը սովորում է շփվել շրջապատի մարդկանց հետ։ Ի դեպ, հետվերականգնողական և սոցիալականացման ամբողջական փուլի բացակայությունը կտրուկ մեծացնում է ռեցիդիվի և թմրամոլության մեջ նորից ընկնելու վտանգը։
Ինչ հատուկ ծրագրեր են օգտագործվում
«12 քայլ»
Թմրամոլների հետվերականգնողական օգնության համար օգտագործվող ամենահայտնի հատուկ ծրագրերից մեկը «12 քայլ» ծրագիրն է: Այն հիմնված է փոխօգնության և ինքնօգնության գաղափարների վրա։ Ծրագրի մասնակիցները պարբերաբար հանդիպում են, կիսվում են իրենց փորձով և աջակցում միմյանց թմրամիջոցների դեմ պայքարում:
Մինեսոտայի մոդել
Մեկ այլ լայնորեն կիրառվող ծրագիր է Մինեսոտայի մոդելը: Այն ենթադրում է հիվանդի երկարատև մնալը հատուկ հաստատություններում, որտեղ, հոգեթերապիայից բացի, կազմակերպվում են աշխատանքային և սոցիալական գործունեություն, ձևավորվում են նորմալ կյանքին հարմարվելու գործնական հմտություններ։
Մարշակի մեթոդ
Մեթոդը թերապևտիկ ծրագիր է՝ հիմնված ստեղծագործական տարբեր տեսակների վրա՝ երաժշտություն, պար, նկարչություն, բեմական դերասանություն։ Այս մոտեցումն օգնում է թմրամոլներին արտահայտել իրենց հույզերը և զարգացնել ստեղծագործական ունակությունները:
Դեյթոփ
Ծրագրի հիմքում ընկած է թմրամոլներին տարբեր աշխատանքներում և գործունեության մեջ ակտիվ մասնակցություն ներգրավելը: Սա օգնում է նրանց թողնել թմրանյութեր օգտագործելը և օգտակար բան անել:
Թերապևտիկ համայնքներ
Թերապևտիկ համայնքները հատուկ կազմակերպություններ են, որտեղ թմրամոլները ապրում և աշխատում են միասին՝ ընդհանուր վերականգնման նպատակով: Ստեղծվում են պայմաններ սոցիալականացման, թիմային աշխատանքի հմտությունների զարգացման և անհատի ուժեղացման համար։
Ի՞նչ է նշանակում հետվերականգնողական աջակցություն:
Նախկին թմրամոլի աշխատանքի տեղավորում
Մասնագետների աջակցությամբ նախկին թմրամոլները կարող են ընտրել համապատասխան մասնագիտություն, կրթություն ստանալ և լուծել աշխատանքային խնդիրները։ Աշխատանքը օգնում է նրանց վերականգնել և գտնել կյանքի նոր իմաստ:
Վերադարձ դեպի նորմալ միջավայր
Հետվերականգնողական աջակցությունն ուղղված է նաև նախկին թմրամոլին նորմալ սոցիալական միջավայր վերադարձնելուն։ Մասնագետները օգնում են կապ հաստատել ընտանիքի և ընկերների հետ, ինչպես նաև անցնել սովորական կրթական և մասնագիտական գործունեության։
Լավ հոբբիների ձգտքւմ (հոբբի, սպորտ)
Հետվերականգնողական աջակցության կարևոր մասը նոր հետաքրքրությունների և հոբբիների որոնումն ու զարգացումն է: Մասնակցությունը հոբբի խմբերին, սպորտային ակումբներին և այլ շահավետ միջոցառումներին օգնում է նախկին թմրամոլներին լրացնել այն դատարկությունը, որը նախկինում զբաղեցնում էր թմրանյութերը:
Ամբուլատոր վերականգնում
Մասնագետները խստորեն խորհուրդ են տալիս թմրամոլության բուժման բոլոր փուլերը անցնել 24-ժամյա հիվանդանոցում և փակ վերականգնողական կենտրոնում: Այնուամենայնիվ, ոչ բոլոր վերականգնողները կարող են երկար ժամանակ բացակայել ընտանիքից կամ տանը: Ոչ ստանդարտ կյանքի իրավիճակներում մասնագետը կարող է ամբուլատոր հիմունքներով վերականգնում առաջարկել: Բուժման միջոցառումների ժամանակացույցի համաձայն՝ վերականգնողը մասնակցում է հոգեթերապևտի հետ աշխաըանքներին և հատուկ ծրագրերի խմբերի հանդիպմանը: Նաև թմրամոլության բուժման բոլոր փուլերն ավարտելուց հետո անձը կարող է ամբուլատոր հիմունքներով դիմել բժշկի կամ հոգեբանի, եթե սպառնացող ախտանիշներ առաջանան: